Một trong số đó là stagflation – một trạng thái kinh tế “khó nhằn” khi lạm phát cao đi kèm với tăng trưởng kinh tế trì trệ và tỷ lệ thất nghiệp gia tăng. Vậy, stagflation là gì và tại sao nó lại là một yếu tố đáng lo ngại trên thị trường tài chính, đặc biệt là thị trường Forex? Bài viết này, GenZ Đầu Tư sẽ đi sâu vào bản chất của stagflation, đồng thời phân tích những ảnh hưởng sâu rộng mà nó có thể gây ra đối với giá trị các cặp tiền tệ và hoạt động giao dịch trên thị trường Forex.
Stagflation là gì?
Stagflation là sự kết hợp giữa 2 yếu tố:
- Stagnation (Đình trệ): Đình trệ kinh tế mô tả tình trạng tăng trưởng kinh tế diễn ra chậm chạp hoặc thậm chí không tăng trưởng. Dấu hiệu rõ ràng nhất là tốc độ tăng trưởng GDP thấp hoặc bằng không, đi kèm với tỷ lệ thất nghiệp ở mức cao do doanh nghiệp cắt giảm nhân sự hoặc ngừng tuyển dụng. Năng suất lao động thường cũng thấp trong giai đoạn này, và cả doanh nghiệp lẫn người tiêu dùng đều thể hiện sự bi quan về triển vọng kinh tế, dẫn đến việc giảm đầu tư và chi tiêu.
- Inflation (Lạm phát): Lạm phát là tình trạng giá cả của hầu hết các loại hàng hóa và dịch vụ trong nền kinh tế tăng lên liên tục và trong một khoảng thời gian dài. Điều này làm giảm sức mua của đồng tiền, nghĩa là người tiêu dùng phải chi nhiều tiền hơn để mua cùng một lượng hàng hóa và dịch vụ. Lạm phát thường được đo lường thông qua các chỉ số giá như CPI, và có thể dao động từ mức vừa phải đến siêu lạm phát, gây ra nhiều tác động tiêu cực đến nền kinh tế.
Tóm lại, Stagflation là một thuật ngữ kinh tế dùng để chỉ tình trạng đồng thời xảy ra hai hiện tượng kinh tế tiêu cực: tăng trưởng kinh tế đình trệ hoặc suy giảm và lạm phát cao.
Sự kết hợp này tạo ra một thách thức lớn cho các nhà hoạch định chính sách, bởi các biện pháp thường được sử dụng để kiểm soát lạm phát có thể làm trầm trọng thêm tình trạng đình trệ, và ngược lại. Stagflation là một trạng thái kinh tế bất thường và gây ra nhiều khó khăn cho cả người dân, doanh nghiệp và toàn bộ nền kinh tế.
Xem thêm: Top 5 sự kiện thiên nga đen kinh tế làm thay đổi thế giới
Nguyên nhân gây ra Stagflation
- Sốc cung (Supply Shock): Sốc cung xảy ra khi có một sự kiện bất ngờ làm giảm nguồn cung của một hoặc nhiều yếu tố đầu vào quan trọng cho quá trình sản xuất. Các yếu tố này có thể bao gồm sự tăng giá đột ngột của các nguồn tài nguyên như dầu mỏ, các thảm họa thiên nhiên gây gián đoạn chuỗi cung ứng, hoặc các cuộc chiến tranh làm tắc nghẽn hoạt động sản xuất và thương mại.
- Chính sách tiền tệ và tài khóa sai lầm: Các quyết định chính sách kinh tế không phù hợp cũng có thể góp phần gây ra stagflation. Về chính sách tiền tệ, việc ngân hàng trung ương in quá nhiều tiền hoặc duy trì lãi suất ở mức quá thấp trong một thời gian dài có thể làm tăng lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế, tạo ra áp lực lạm phát do nhu cầu vượt quá khả năng cung ứng.
- Kỳ vọng lạm phát: Kỳ vọng của người dân và doanh nghiệp về mức lạm phát trong tương lai đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì tình trạng này. Vòng xoáy này có thể tự củng cố, khiến lạm phát trở nên dai dẳng và khó kiểm soát, ngay cả khi các yếu tố ban đầu gây ra lạm phát đã suy yếu. Đồng thời, sự bất ổn do lạm phát cao cũng có thể làm giảm đầu tư và tiêu dùng, góp phần gây ra đình trệ kinh tế.
- Các yếu tố cấu trúc của nền kinh tế: Một số vấn đề mang tính cấu trúc sâu xa trong nền kinh tế cũng có thể tạo điều kiện cho stagflation phát triển. Chẳng hạn, năng suất lao động thấp khiến chi phí sản xuất cao hơn và hạn chế khả năng tăng trưởng kinh tế. Tình trạng thiếu cạnh tranh trên thị trường có thể cho phép các doanh nghiệp dễ dàng tăng giá mà không lo sợ mất thị phần.
Tác động của Stagflation đến Forex
Giảm giá trị tiền tệ
- Lạm phát cao làm suy yếu sức mua: Khi một quốc gia trải qua lạm phát cao, giá trị nội tệ của nó sẽ giảm so với các loại tiền tệ khác có mức lạm phát thấp hơn. Điều này là do với cùng một lượng tiền, bạn sẽ mua được ít hàng hóa và dịch vụ hơn ở quốc gia có lạm phát cao. Do đó, nhu cầu đối với đồng tiền đó trên thị trường Forex có xu hướng giảm, dẫn đến sự mất giá.
- Tăng trưởng kinh tế trì trệ làm giảm sức hấp dẫn đầu tư: Tình trạng đình trệ kinh tế cho thấy triển vọng tăng trưởng kém, làm giảm sức hấp dẫn của quốc gia đó đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Dòng vốn đầu tư có xu hướng chảy ra khỏi các quốc gia có nền kinh tế trì trệ và tìm đến những thị trường có tiềm năng tăng trưởng tốt hơn. Sự suy giảm dòng vốn này làm giảm nhu cầu đối với đồng nội tệ, gây áp lực giảm giá lên tỷ giá hối đoái.
Tác động đến lãi suất và chính sách tiền tệ
- Ngân hàng trung ương khó khăn trong việc điều chỉnh lãi suất: Để đối phó với lạm phát cao trong bối cảnh stagflation, ngân hàng trung ương có thể buộc phải tăng lãi suất. Tuy nhiên, việc tăng lãi suất quá cao có thể làm trầm trọng thêm tình trạng đình trệ kinh tế bằng cách làm tăng chi phí vay vốn, giảm đầu tư và tiêu dùng. Sự khó khăn trong việc cân bằng giữa kiểm soát lạm phát và thúc đẩy tăng trưởng tạo ra sự bất ổn trên thị trường Forex.
- Mất niềm tin vào chính sách tiền tệ: Nếu ngân hàng trung ương không thể kiểm soát hiệu quả cả lạm phát và tình trạng đình trệ, các nhà giao dịch Forex có thể mất niềm tin vào khả năng điều hành kinh tế của quốc gia đó. Điều này có thể dẫn đến sự bán tháo đồng nội tệ, gây ra biến động mạnh trên thị trường.
Xem thêm: Tìm hiểu những sai lầm phổ biến cần tránh khi làm IB trong Forex
Biến động và rủi ro gia tăng
- Sự không chắc chắn về triển vọng kinh tế: Stagflation tạo ra một môi trường kinh tế không chắc chắn, khiến các nhà giao dịch Forex khó dự đoán được hướng đi của tỷ giá hối đoái. Sự kết hợp giữa lạm phát cao và tăng trưởng chậm có thể dẫn đến những động thái bất ngờ trên thị trường.
- Tăng tính nhạy cảm với các dữ liệu kinh tế: Trong bối cảnh stagflation, các dữ liệu kinh tế như chỉ số lạm phát, tỷ lệ thất nghiệp, và tăng trưởng GDP trở nên đặc biệt quan trọng và có thể gây ra những phản ứng mạnh mẽ trên thị trường Forex khi được công bố.
- Rủi ro carry trade giảm: Carry trade là một chiến lược giao dịch phổ biến, tận dụng sự khác biệt về lãi suất giữa các quốc gia. Tuy nhiên, trong môi trường stagflation, sự không chắc chắn về tỷ giá hối đoái và nguy cơ can thiệp chính sách có thể làm giảm tính hấp dẫn của chiến lược này.
Cách đối phó với Stagflation
Để đối phó với stagflation, chính phủ và ngân hàng trung ương thường triển khai đồng thời nhiều biện pháp. Về mặt chính sách tiền tệ, ưu tiên hàng đầu thường là thắt chặt tiền tệ thông qua việc tăng lãi suất nhằm kiềm chế lạm phát. Đồng thời, chính sách tài khóa cần được điều chỉnh theo hướng thận trọng hơn bằng cách giảm chi tiêu công và tăng cường các biện pháp thu ngân sách để giảm áp lực lên tổng cầu.
Bên cạnh đó, các biện pháp kích thích nguồn cung đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết gốc rễ của vấn đề, bao gồm đầu tư vào cơ sở hạ tầng để cải thiện năng suất, giảm thuế cho doanh nghiệp để khuyến khích sản xuất và tăng nguồn cung hàng hóa và dịch vụ.
Ngoài ra, các chính phủ cũng có thể áp dụng các chính sách hỗ trợ trực tiếp cho người dân và doanh nghiệp để giảm thiểu những tác động tiêu cực của stagflation, chẳng hạn như cung cấp các gói cứu trợ tài chính hoặc hỗ trợ đào tạo nghề để giúp người lao động tìm kiếm việc làm mới.
Kết luận
Tóm lại, stagflation là một trạng thái kinh tế đặc biệt nguy hiểm khi lạm phát cao song hành cùng tăng trưởng trì trệ, tạo ra những thách thức không nhỏ cho cả nhà hoạch định chính sách và thị trường tài chính. Đối với thị trường Forex, stagflation thường dẫn đến sự suy yếu của đồng nội tệ, gia tăng biến động và rủi ro, đồng thời làm phức tạp hóa các quyết định giao dịch.
