Giữa bối cảnh thế giới có nhiều biến động, BRICS nổi lên như một khối hợp tác kinh tế – chính trị đầy tiềm năng, thu hút sự quan tâm của nhiều quốc gia. Vậy BRICS là gì? Bài viết này, GenZ Đầu Tư sẽ đi sâu tìm hiểu về quá trình hình thành, mục tiêu hoạt động, cũng như phân tích chi tiết vai trò và ảnh hưởng của BRICS trên trường quốc tế.

BRICS là gì? 

Định nghĩa

BRICS là một khối hợp tác kinh tế – chính trị quốc tế, ban đầu bao gồm 5 nền kinh tế mới nổi lớn: Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi. Tên gọi “BRICS” được ghép từ chữ cái đầu của tên các quốc gia thành viên (tiếng Anh). Khối BRICS được thành lập với mục tiêu tăng cường hợp tác giữa các nước thành viên, thúc đẩy sự phát triển kinh tế và chính trị của các nước đang phát triển, đồng thời góp phần xây dựng một trật tự thế giới đa cực.

Xem thêm: NAFTA là gì? NAFTA tác động lên thị trường Forex như thế nào?

Lịch sử hình thành

Giai đoạn hình thành ban đầu (2001-2010):

Nguồn gốc của BRICS bắt đầu từ năm 2001, khi nhà kinh tế học Jim O’Neill của Goldman Sachs đưa ra khái niệm “BRIC” trong một báo cáo, đề cập đến tiềm năng kinh tế lớn mạnh của Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc. Nhận thấy sự tương đồng về lợi ích và tiềm năng phát triển, các quốc gia này bắt đầu tăng cường hợp tác. Năm 2006, họ chính thức thành lập nhóm BRIC, và đến năm 2009, Hội nghị thượng đỉnh BRIC đầu tiên được tổ chức, đánh dấu bước tiến quan trọng trong quá trình hợp tác.

Giai đoạn mở rộng và phát triển (2010-nay):

Năm 2010, Nam Phi gia nhập nhóm, và từ đó tên gọi BRICS chính thức được sử dụng, tăng cường tính đại diện của khối, đặc biệt là ở châu Phi. Tổ chức BRICS ngày càng khẳng định vai trò trên trường quốc tế thông qua các hội nghị thượng đỉnh và các hoạt động hợp tác trên nhiều lĩnh vực.

Đến năm 2024, BRICS đã kết nạp thêm các thành viên mới bao gồm: Ai Cập, Ethiopia, Iran, Ả Rập Xê Út, và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE). Sự mở rộng này cho thấy BRICS ngày càng có sức hút và ảnh hưởng lớn trong bối cảnh trật tự thế giới đang thay đổi.

Mục tiêu và nguyên tắc hoạt động của BRICS

Mục tiêu

• Hợp tác kinh tế:

BRICS tập trung vào việc tăng cường quan hệ thương mại và đầu tư giữa các quốc gia thành viên, nhằm tạo ra một động lực mạnh mẽ cho sự phát triển kinh tế chung. Mục tiêu là xây dựng một nền kinh tế bền vững và toàn diện, đáp ứng nhu cầu của các quốc gia đang phát triển. Bên cạnh đó, BRICS cũng nỗ lực xây dựng một hệ thống tài chính quốc tế công bằng và ổn định hơn, giảm sự phụ thuộc vào các cơ chế tài chính truyền thống.

• Hợp tác chính trị:

Trong lĩnh vực chính trị, BRICS hướng đến việc nâng cao vai trò và tiếng nói của các nước đang phát triển trên trường quốc tế. Khối này thúc đẩy đa cực hóa trong quan hệ quốc tế, tạo ra một trật tự thế giới cân bằng hơn. BRICS cũng cam kết giải quyết các vấn đề toàn cầu thông qua đối thoại và hợp tác, đồng thời nâng cao vai trò của các nước thành viên tại các thể chế quốc tế. Mục tiêu là thúc đẩy chủ nghĩa đa phương và cải cách trật tự quốc tế, mang lại vị thế lớn hơn cho BRICS và các nước đang phát triển.

• Hợp tác văn hóa và giao lưu nhân dân:

BRICS coi trọng việc tăng cường sự hiểu biết và giao lưu văn hóa giữa các dân tộc, xem đây là nền tảng quan trọng cho sự hợp tác bền vững. Khối này khuyến khích hợp tác trong các lĩnh vực giáo dục, khoa học và công nghệ, nhằm chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm, thúc đẩy sự phát triển toàn diện. Thông qua các hoạt động giao lưu nhân dân, BRICS mong muốn xây dựng một cộng đồng đoàn kết và gắn bó.

Nguyên tắc hoạt động

• Nguyên tắc Tôn trọng:

BRICS đề cao sự tôn trọng chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của tất cả các quốc gia thành viên. Đây là nền tảng cơ bản để xây dựng một mối quan hệ hợp tác bền vững và tin cậy. Đồng thời, BRICS cũng tôn trọng sự đa dạng về văn hóa và chính trị của mỗi quốc gia, nhận thức rằng sự khác biệt này là một phần quan trọng của sức mạnh tổng thể của khối.

• Nguyên tắc Bình đẳng:

Trong BRICS, tất cả các quốc gia thành viên đều có quyền bình đẳng trong việc tham gia vào quá trình ra quyết định. Các quyết định quan trọng được đưa ra trên cơ sở đồng thuận, đảm bảo rằng ý kiến và lợi ích của mỗi quốc gia đều được lắng nghe và tôn trọng. Điều này tạo ra một môi trường hợp tác công bằng và minh bạch.

• Nguyên tắc Cùng có lợi:

BRICS hướng tới các hoạt động hợp tác mang lại lợi ích thiết thực cho tất cả các quốc gia thành viên. Nguyên tắc này khuyến khích việc tìm kiếm các giải pháp cùng thắng trong mọi vấn đề hợp tác, đảm bảo rằng không có quốc gia nào bị thiệt thòi. Sự tập trung vào lợi ích chung giúp củng cố tinh thần đoàn kết và hợp tác giữa các thành viên.

• Nguyên tắc Hợp tác cởi mở và mang tính xây dựng:

BRICS thúc đẩy sự hợp tác cởi mở và mang tính xây dựng, nhằm tăng cường đoàn kết và hợp tác chặt chẽ giữa các quốc gia thành viên. Mục tiêu cuối cùng là đóng góp vào hòa bình và sự phát triển của nhân loại. Tinh thần này khuyến khích sự chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và nguồn lực, đồng thời tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển bền vững.

Xem thêm: IMF là gì? IMF có ảnh hưởng đến thị trường Forex như thế nào?

Vai trò và ảnh hưởng của BRICS đến nền kinh tế

Đóng góp vào tăng trưởng kinh tế toàn cầu

Các quốc gia BRICS, với tiềm lực kinh tế mạnh mẽ và tốc độ tăng trưởng nhanh, đóng góp đáng kể vào GDP toàn cầu. Sự phát triển của BRICS tạo ra động lực tăng trưởng mới, góp phần thúc đẩy sự phục hồi và phát triển kinh tế toàn cầu.

Theo các thống kê thì BRICS chiếm tỷ trọng lớn trong GDP toàn cầu, và có xu hướng tăng. Điều này cho thấy sức ảnh hưởng lớn đến cán cân kinh tế thế giới.

Thúc đẩy thương mại và đầu tư

BRICS tăng cường quan hệ thương mại và đầu tư giữa các nước thành viên, tạo ra một thị trường rộng lớn và tiềm năng.

Việc thành lập Ngân hàng Phát triển Mới (NDB) và Quỹ Dự trữ Ngoại tệ (CRA) giúp các nước BRICS giảm sự phụ thuộc vào các tổ chức tài chính truyền thống, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng và các dự án phát triển.

Ảnh hưởng đến hệ thống tài chính quốc tế

BRICS đang có những nỗ lực đáng kể trong việc kiến tạo một hệ thống tài chính quốc tế công bằng và ổn định hơn, một hệ thống thực sự phản ánh được tiếng nói và lợi ích của các quốc gia đang phát triển. Một trong những bước đi quan trọng là việc khuyến khích sử dụng đồng tiền của các nước thành viên trong các giao dịch thương mại song phương và đa phương.

Điều này không chỉ giúp giảm bớt sự phụ thuộc quá mức vào đồng đô la Mỹ mà còn góp phần quan trọng vào việc đa dạng hóa cấu trúc tài chính toàn cầu, tạo nên một hệ thống linh hoạt và bền vững hơn.

Tạo ra cơ hội cho các nước đang phát triển

BRICS đang kiến tạo một sân chơi kinh tế bình đẳng hơn cho các quốc gia đang phát triển, giúp họ có cơ hội tham gia sâu rộng hơn vào quá trình đưa ra các quyết định kinh tế toàn cầu.

Sự mở rộng thành viên gần đây của BRICS là minh chứng rõ ràng cho thấy sự quan tâm và ủng hộ mạnh mẽ của khối đối với các nước đang phát triển, đồng thời xây dựng nên một cộng đồng kinh tế không chỉ mạnh mẽ mà còn vô cùng đa dạng. Điều này hứa hẹn sẽ mang đến những cơ hội phát triển to lớn và toàn diện hơn cho tất cả các thành viên, đặc biệt là những nền kinh tế mới nổi.

Kết luận

BRICS, từ một khái niệm kinh tế ban đầu, đã phát triển thành một khối hợp tác quốc tế đầy tiềm năng, có vai trò ngày càng quan trọng trong việc định hình trật tự thế giới. Với sự gia tăng về số lượng thành viên và sức mạnh kinh tế, BRICS đang trở thành một nhân tố không thể thiếu trong các vấn đề toàn cầu, từ kinh tế, chính trị đến văn hóa.