Trong bối cảnh toàn cầu hóa diễn ra mạnh mẽ, các hiệp định thương mại tự do đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Một trong những hiệp định tiêu biểu nhất hiện nay là CPTPP. Vậy CPTPP là gì? Tại sao hiệp định này lại thu hút sự quan tâm của nhiều quốc gia và nhà đầu tư trên thế giới? Hãy cùng GenZ Đầu Tư tìm hiểu nhé!
CPTPP là gì?
Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), tên đầy đủ là Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership, là một hiệp định thương mại tự do đa quốc gia giữa 11 nước thành viên thuộc khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
CPTPP được xem là một trong những hiệp định thương mại tự do lớn nhất thế giới, với mục tiêu thúc đẩy tự do hóa thương mại, tăng cường hợp tác kinh tế và giảm thiểu các rào cản thuế quan giữa các nước thành viên. Các quốc gia tham gia CPTPP hiện tại bao gồm: Úc, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore và Việt Nam.
Hiệp định này ra đời như một phiên bản kế thừa của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sau khi Hoa Kỳ rút khỏi TPP vào năm 2017 dưới thời Tổng thống Donald Trump. CPTPP không chỉ tập trung vào thương mại mà còn đề cập đến các vấn đề như lao động, môi trường, sở hữu trí tuệ và thương mại điện tử, tạo ra một khuôn khổ pháp lý hiện đại và toàn diện cho các nước thành viên.
Xem thêm: SARB là gì? SARB có ảnh hưởng như thế nào đến thị trường Forex?
Lịch sử hình thành và phát triển
Giai đoạn tiền thân: TPP
CPTPP có nguồn gốc từ Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), được khởi xướng vào năm 2005 với sự tham gia ban đầu của 4 nước: Brunei, Chile, New Zealand và Singapore (nhóm P4). Mục tiêu ban đầu là tạo ra một khu vực thương mại tự do nhỏ trong khu vực Thái Bình Dương. Tuy nhiên, đến năm 2008, Hoa Kỳ cùng các nước như Úc, Peru và Việt Nam bắt đầu tham gia đàm phán, mở rộng phạm vi và tầm ảnh hưởng của hiệp định.
Đỉnh cao của quá trình này là vào năm 2016, khi 12 quốc gia ký kết TPP tại New Zealand, biến nó thành một trong những hiệp định thương mại lớn nhất lịch sử, chiếm khoảng 40% GDP toàn cầu.
Sự chuyển đổi sang CPTPP
Mọi thứ thay đổi khi Tổng thống Donald Trump, ngay sau khi nhậm chức vào năm 2017, tuyên bố rút Hoa Kỳ khỏi TPP vì cho rằng hiệp định này không có lợi cho người lao động và doanh nghiệp Mỹ. Sự rút lui của Hoa Kỳ khiến TPP mất đi thành viên lớn nhất và đe dọa làm sụp đổ toàn bộ hiệp định. Tuy nhiên, 11 quốc gia còn lại, dưới sự dẫn dắt của Nhật Bản, quyết định tiếp tục đàm phán để cứu vãn nỗ lực hợp tác.
Kết quả là CPTPP ra đời, với một số điều khoản được điều chỉnh từ TPP gốc, chẳng hạn như đình chỉ khoảng 20 điều khoản liên quan đến sở hữu trí tuệ mà Hoa Kỳ từng thúc đẩy.
Các mốc thời gian quan trọng
- Tháng 3/2018: CPTPP được ký kết chính thức tại Santiago, Chile.
- Tháng 12/2018: Hiệp định chính thức có hiệu lực sau khi 6 nước thành viên phê chuẩn (Úc, Canada, Nhật Bản, Mexico, New Zealand và Singapore).
- Tháng 1/2019: Việt Nam trở thành quốc gia thứ 7 phê chuẩn CPTPP, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong quá trình hội nhập kinh tế của quốc gia này.
Từ đó, CPTPP tiếp tục mở rộng tầm ảnh hưởng khi các quốc gia khác như Vương quốc Anh, Trung Quốc và Hàn Quốc bày tỏ ý định gia nhập trong tương lai.
Xem thêm: AFTA là gì? AFTA có tác động như thế nào đến thị trường Forex?
Mục tiêu và vai trò
Mục tiêu
CPTPP được thiết kế với các mục tiêu chính như sau:
- Thúc đẩy tự do hóa thương mại: Loại bỏ hoặc giảm hơn 95% thuế quan giữa các nước thành viên, tạo điều kiện cho hàng hóa và dịch vụ lưu thông dễ dàng hơn.
- Tăng cường hợp tác kinh tế: Xây dựng một khu vực kinh tế tích hợp, thúc đẩy đầu tư và chia sẻ công nghệ giữa các quốc gia.
- Hỗ trợ phát triển bền vững: Đảm bảo thương mại không gây tổn hại đến môi trường và quyền lợi của người lao động.
- Tạo đối trọng kinh tế: Ban đầu, TPP được xem là công cụ để cân bằng ảnh hưởng kinh tế của Trung Quốc ở châu Á – Thái Bình Dương. Dù không có Hoa Kỳ, CPTPP vẫn đóng vai trò chiến lược trong khu vực.
Vai trò
- Kinh tế: CPTPP tạo ra một thị trường rộng lớn với tổng GDP chiếm khoảng 13% GDP toàn cầu (khoảng 10 nghìn tỷ USD), mang lại cơ hội xuất khẩu và đầu tư cho các nước thành viên.
- Chính trị: Hiệp định tăng cường mối quan hệ ngoại giao và hợp tác đa phương giữa các quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị ở khu vực Thái Bình Dương.
- Xã hội: Thông qua các tiêu chuẩn về lao động và môi trường, CPTPP góp phần nâng cao chất lượng sống và bảo vệ quyền lợi người lao động.
CPTPP có tác động như thế nào đến thị trường Forex?
Thị trường ngoại hối (Forex) chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các yếu tố kinh tế vĩ mô, và CPTPP – với vai trò thúc đẩy thương mại và đầu tư – đã tạo ra nhiều tác động đáng kể:
- Tăng cường giao dịch thương mại: Việc giảm thuế quan và mở cửa thị trường giữa 11 quốc gia thành viên làm gia tăng dòng chảy hàng hóa và dịch vụ. Điều này dẫn đến nhu cầu trao đổi tiền tệ tăng cao, đặc biệt là các đồng tiền như yên Nhật (JPY), đô la Úc (AUD), đô la Canada (CAD) và đồng peso Mexico (MXN).
- Biến động tỷ giá: Khi các quốc gia như Việt Nam hay Malaysia tăng trưởng xuất khẩu nhờ CPTPP, đồng tiền của họ (VND, MYR) có thể chịu áp lực tăng giá. Ngược lại, nếu nhập khẩu tăng nhanh hơn, đồng tiền có thể mất giá, tạo ra biến động trên thị trường Forex.
- Dòng vốn đầu tư: CPTPP khuyến khích dòng vốn FDI (đầu tư trực tiếp nước ngoài) chảy vào các nước thành viên. Ví dụ, Nhật Bản và Úc đầu tư mạnh vào Việt Nam đã làm tăng nhu cầu mua đồng VND, ảnh hưởng đến tỷ giá USD/VND.
- Ổn định kinh tế vĩ mô: Với các tiêu chuẩn cao về quản lý kinh tế, CPTPP giúp các nước thành viên cải thiện chính sách tài chính, từ đó giảm rủi ro lạm phát hoặc khủng hoảng tiền tệ – yếu tố quan trọng trong giao dịch Forex.
- Tác động gián tiếp qua tâm lý thị trường: Sự tham gia của các nước lớn như Nhật Bản và Canada tạo niềm tin cho nhà đầu tư, khiến các đồng tiền liên quan ít biến động hơn trong thời kỳ bất ổn toàn cầu.
Tuy nhiên, tác động của CPTPP đến Forex không đồng đều. Các nước phát triển như Nhật Bản hay Úc có thể hưởng lợi lớn hơn nhờ nền kinh tế ổn định, trong khi các nước đang phát triển như Việt Nam có thể đối mặt với rủi ro tỷ giá nếu không quản lý tốt dòng vốn.
Xem thêm: Kiến thức Forex
Kết luận
CPTPP là một hiệp định thương mại tự do quan trọng, mang lại nhiều cơ hội và thách thức cho các quốc gia thành viên. Hiểu rõ CPTPP là gì và những tác động của nó sẽ giúp các nhà đầu tư và doanh nghiệp tận dụng tối đa lợi ích mà hiệp định này mang lại, đồng thời giảm thiểu rủi ro trong bối cảnh thị trường toàn cầu đầy biến động.
