OMR là gì? Những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị của đồng OMR

Đồng OMR, hay còn gọi là Rial Oman, là đơn vị tiền tệ chính thức của Vương quốc Oman, một quốc gia nằm ở vùng Đông Nam của bán đảo Ả Rập. Tên “Rial” bắt nguồn từ tiếng Ả Rập “riyal”, một từ phổ biến để chỉ tiền tệ ở nhiều nước vùng Vịnh, và đồng OMR được ký hiệu bằng biểu tượng “ر.ع” (chữ cái Ả Rập) hoặc “OMR” trong giao dịch quốc tế. Đồng tiền này được giới thiệu vào năm 1970, thay thế cho đồng Rial Saidi – một loại tiền tệ từng được sử dụng ở khu vực này trước khi Oman thống nhất và hiện đại hóa nền kinh tế.

Đồng OMR được chia nhỏ thành 1.000 đơn vị gọi là “baisa” (tương tự như cent hoặc penny trong các hệ thống tiền tệ khác). Hiện nay, các mệnh giá tiền giấy phổ biến bao gồm 100 baisa, 1/2 rial, 1 rial, 5 rial, 10 rial, 20 rial và 50 rial, trong khi tiền xu được đúc với các mệnh giá nhỏ hơn như 5, 10, 25 và 50 baisa. Ngân hàng Trung ương Oman (Central Bank of Oman – CBO) là cơ quan chịu trách nhiệm phát hành và quản lý đồng OMR, đảm bảo tính ổn định và giá trị của nó trên thị trường quốc tế.

Điều thú vị là đồng OMR được biết đến như một trong những đồng tiền có giá trị cao nhất thế giới tính theo tỷ giá hối đoái. Tính đến ngày 08/03/2025, 1 OMR tương đương khoảng 2,6 USD, một con số ấn tượng so với nhiều đồng tiền khác trong khu vực Trung Đông. Sự ra đời và phát triển của đồng OMR gắn liền với quá trình hiện đại hóa của Oman dưới sự lãnh đạo của Quốc vương Sultan Qaboos bin Said, người đã đưa đất nước từ một nền kinh tế lạc hậu trở thành một quốc gia thịnh vượng dựa vào dầu mỏ và thương mại.

Xem thêm: Wyckoff là gì? Các quy luật quan trọng của chiến lược wyckoff

Giá dầu mỏ trên thị trường thế giới

Oman là một quốc gia phụ thuộc nặng nề vào ngành dầu mỏ, với dầu thô chiếm khoảng 70 – 80% tổng doanh thu xuất khẩu và hơn 30% GDP (theo số liệu kinh tế gần đây). Do đó, giá dầu trên thị trường quốc tế là yếu tố quan trọng nhất quyết định sức mạnh của đồng OMR.

• Cơ chế ảnh hưởng: Doanh thu từ xuất khẩu dầu được thanh toán chủ yếu bằng USD, sau đó được chuyển đổi thành OMR để sử dụng trong nước. Khi giá dầu tăng, Oman thu về nhiều USD hơn, làm tăng dự trữ ngoại hối và củng cố khả năng duy trì tỷ giá cố định 1 OMR ≈ 2,6 USD. Ngược lại, nếu giá dầu giảm mạnh, áp lực lên ngân sách quốc gia tăng lên, có thể buộc Ngân hàng Trung ương Oman (CBO) phải rút dự trữ ngoại tệ để ổn định tỷ giá, từ đó ảnh hưởng gián tiếp đến niềm tin vào đồng OMR.
• Ví dụ: Trong năm 2020, đại dịch COVID-19 khiến nhu cầu dầu toàn cầu giảm, kéo giá dầu xuống mức thấp kỷ lục. Oman phải đối mặt với thâm hụt ngân sách lớn, nhưng nhờ dự trữ ngoại hối tích lũy từ trước, đồng OMR vẫn giữ được sự ổn định.

Chính sách tiền tệ của Ngân hàng Trung ương Oman

Ngân hàng Trung ương Oman (CBO) đóng vai trò như “người gác cổng” trong việc duy trì giá trị đồng OMR, đặc biệt thông qua chính sách neo tỷ giá cố định với USD (1 USD = 0,3845 OMR) từ năm 1986.

• Cơ chế ảnh hưởng: Để giữ tỷ giá cố định, CBO cần duy trì một lượng dự trữ USD đủ lớn nhằm can thiệp vào thị trường ngoại hối khi cần thiết. Nếu dự trữ ngoại tệ giảm (do chi tiêu công tăng hoặc nhập khẩu nhiều hơn xuất khẩu), CBO có thể gặp khó khăn trong việc bảo vệ tỷ giá, dẫn đến áp lực giảm giá trị thực tế của OMR. Ngoài ra, lãi suất của Oman thường được điều chỉnh theo lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) để tránh dòng vốn chảy ra ngoài, điều này cũng ảnh hưởng đến cung tiền OMR trong nền kinh tế.
• Ví dụ: Khi Fed tăng lãi suất vào năm 2022 để kiềm chế lạm phát tại Mỹ, Oman cũng phải điều chỉnh lãi suất nội địa, làm tăng chi phí vay vốn trong nước. Điều này giúp giữ dòng vốn USD ở lại Oman, qua đó hỗ trợ giá trị đồng OMR.

Tình hình kinh tế toàn cầu

Do đồng OMR được neo với USD, bất kỳ biến động nào trong nền kinh tế Mỹ hoặc thị trường tài chính toàn cầu đều có tác động gián tiếp đến đồng tiền này.

• Cơ chế ảnh hưởng: Nếu USD mất giá so với các đồng tiền lớn khác như Euro (EUR) hay Yên Nhật (JPY) do lạm phát cao hoặc suy thoái kinh tế tại Mỹ, giá trị quy đổi của OMR trên thị trường quốc tế cũng giảm theo. Ngược lại, khi USD mạnh lên (như giai đoạn 2022 – 2023 khi Fed thắt chặt tiền tệ), OMR cũng được hưởng lợi gián tiếp. Ngoài ra, các cuộc khủng hoảng toàn cầu có thể làm giảm nhu cầu dầu mỏ, từ đó ảnh hưởng đến nguồn thu USD của Oman và gián tiếp tác động đến OMR.
• Ví dụ: Trong cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung (2018 – 2019), USD biến động mạnh, kéo theo sự thay đổi trong chi phí nhập khẩu hàng hóa của Oman (chủ yếu từ Trung Quốc). Dù tỷ giá OMR-USD không đổi, giá trị thực tế của OMR trong giao dịch quốc tế bị ảnh hưởng nhẹ.

Ổn định chính trị trong nước

Oman được biết đến như một quốc gia ổn định về chính trị trong khu vực Trung Đông, với hệ thống quân chủ tập trung và ít xung đột nội bộ. Tuy nhiên, bất kỳ rủi ro chính trị nào cũng có thể tác động đến niềm tin vào đồng OMR.

• Cơ chế ảnh hưởng: Sự ổn định chính trị tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào Oman, đặc biệt trong các lĩnh vực như dầu khí, du lịch và cơ sở hạ tầng. Nếu xảy ra bất ổn (ví dụ, biểu tình lớn hoặc tranh chấp quyền lực), dòng vốn này có thể rút ra, làm giảm dự trữ ngoại tệ và gây áp lực lên giá trị OMR. Ngoài ra, chính sách kinh tế của chính phủ cũng ảnh hưởng trực tiếp đến đồng tiền, chẳng hạn như chi tiêu công quá mức hoặc nợ quốc gia tăng cao.
• Ví dụ: Sau khi Quốc vương Sultan Qaboos qua đời vào năm 2020, quá trình chuyển giao quyền lực sang Quốc vương Haitham bin Tariq diễn ra suôn sẻ, giúp duy trì niềm tin vào nền kinh tế và đồng OMR. Nếu quá trình này gặp trục trặc, thị trường có thể đã phản ứng tiêu cực.

Đa dạng hóa kinh tế

Oman đang thực hiện chiến lược “Tầm nhìn Oman 2040” nhằm giảm phụ thuộc vào dầu mỏ, tập trung phát triển các ngành như du lịch, logistics, thủy sản và sản xuất. Thành công hay thất bại của chiến lược này sẽ ảnh hưởng lâu dài đến giá trị đồng OMR.

• Cơ chế ảnh hưởng: Nếu các ngành phi dầu mỏ phát triển mạnh, Oman sẽ có nguồn thu ngoại tệ đa dạng hơn, giảm rủi ro từ biến động giá dầu và tăng cường dự trữ ngoại hối. Điều này giúp đồng OMR duy trì giá trị ổn định trong dài hạn. Ngược lại, nếu đa dạng hóa thất bại, sự phụ thuộc vào dầu mỏ tiếp tục kéo dài, khiến OMR dễ bị tổn thương trước các cú sốc kinh tế toàn cầu.
• Ví dụ: Năm 2023, Oman đầu tư mạnh vào cảng Duqm và khu kinh tế đặc biệt, thu hút vốn từ Trung Quốc và châu Âu. Nếu các dự án này thành công, doanh thu từ logistics có thể bổ sung nguồn lực cho OMR trong tương lai.

Nhu cầu giao dịch quốc tế

Đồng OMR không phải là đồng tiền dự trữ quốc tế và có tính thanh khoản thấp ngoài biên giới Oman, điều này hạn chế tiềm năng tăng giá trị của nó.

• Cơ chế ảnh hưởng: Nhu cầu sử dụng OMR trong giao dịch quốc tế rất hạn chế, chủ yếu giới hạn ở các thương nhân vùng Vịnh hoặc đối tác nhập khẩu dầu từ Oman. Nếu không có nhu cầu lớn từ bên ngoài, giá trị của OMR phụ thuộc hoàn toàn vào chính sách nội địa và sức mạnh của USD (do neo tỷ giá). Điều này khác với các đồng tiền như USD hay EUR, vốn được củng cố bởi tính phổ biến toàn cầu.
• Ví dụ: Khi mua hàng hóa từ Ấn Độ hoặc Trung Quốc, Oman thường thanh toán bằng USD thay vì OMR, khiến đồng tiền này ít được biết đến trên thị trường quốc tế. Điều này tuy không làm giảm giá trị trực tiếp, nhưng hạn chế khả năng OMR tăng trưởng vượt ra ngoài tỷ giá cố định.