Trong thế giới đầu tư tài chính đầy biến động, quyền chọn không đảm bảo nổi lên như một công cụ giao dịch phái sinh với tiềm năng lợi nhuận lớn, nhưng đồng thời đi kèm rủi ro không hề nhỏ. Bài viết này, GenZ Đầu Tư sẽ đi sâu vào khám phá bản chất của quyền chọn không đảm bảo, từ cơ chế hoạt động, phân tích rủi ro và lợi nhuận, đến việc xác định đối tượng nhà đầu tư phù hợp. Qua đó, trader sẽ có cái nhìn toàn diện về công cụ tài chính phức tạp này, giúp đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt và hiệu quả.
Quyền chọn không đảm bảo là gì?
Khái niệm
Quyền chọn không đảm bảo, hay còn gọi là “naked option,” là một dạng hợp đồng quyền chọn đặc biệt, nơi người bán không nắm giữ tài sản cơ sở tương ứng. Điều này tạo ra sự khác biệt cơ bản so với quyền chọn đảm bảo, trong đó người bán sở hữu sẵn tài sản cơ sở.
Khi người mua thực hiện quyền chọn, người bán quyền chọn không đảm bảo buộc phải mua hoặc bán tài sản cơ sở trên thị trường để thực hiện nghĩa vụ. Sự thiếu hụt tài sản cơ sở này chính là yếu tố làm gia tăng đáng kể mức độ rủi ro tiềm ẩn trong giao dịch quyền chọn không đảm bảo.
Xem thêm: Tỷ giá hối đoái thả nổi là gì? Phân loại tỷ giá hối đoái thả nổi
Rủi ro và lợi nhuận liên quan
Rủi ro:
Quyền chọn không đảm bảo tiềm ẩn rủi ro thua lỗ không giới hạn, đặc biệt đối với người bán quyền chọn mua. Ví dụ điển hình là khi một nhà đầu tư bán quyền chọn mua không đảm bảo. Nếu giá tài sản cơ sở tăng mạnh, họ sẽ phải mua tài sản đó với mức giá cao hơn nhiều so với giá bán, dẫn đến khoản lỗ khổng lồ. Tương tự, người bán quyền chọn bán không đảm bảo cũng đối mặt với nguy cơ thua lỗ đáng kể nếu giá tài sản cơ sở giảm sâu.
Lợi nhuận:
Ngược lại, quyền chọn không đảm bảo cũng mang lại cơ hội lợi nhuận hấp dẫn. Nguồn thu chính của người bán quyền chọn là khoản phí quyền chọn (premium) nhận được khi bán hợp đồng. Nếu giá tài sản cơ sở không có biến động lớn hoặc diễn biến theo hướng có lợi cho người bán, họ sẽ giữ lại toàn bộ phí quyền chọn và không phải thực hiện nghĩa vụ mua bán tài sản. Điều này cho phép nhà đầu tư kiếm lợi từ việc dự đoán chính xác xu hướng thị trường hoặc sự ổn định của giá cả.
Cơ chế giao dịch quyền chọn
Mua quyền chọn
- Người mua quyền chọn trả một khoản phí (premium) cho người bán để có quyền (không phải nghĩa vụ) mua hoặc bán tài sản cơ sở với một mức giá xác định (strike price) trong một khoảng thời gian nhất định.
- Người mua kỳ vọng giá tài sản cơ sở sẽ biến động theo hướng có lợi cho họ.
Bán quyền chọn
- Người bán quyền chọn nhận phí (premium) từ người mua và có nghĩa vụ phải mua hoặc bán tài sản cơ sở nếu người mua thực hiện quyền chọn.
- Người bán kỳ vọng giá tài sản cơ sở sẽ không biến động mạnh hoặc biến động theo hướng có lợi cho họ.
Phân biệt quyền chọn mua và quyền chọn bán
Quyền chọn mua (call option)
Cho phép người mua quyền được mua tài sản cơ sở với một mức giá xác định trước, thường gọi là giá thực hiện, trong một khoảng thời gian nhất định. Nhà đầu tư mua quyền chọn mua kỳ vọng giá tài sản cơ sở sẽ tăng trong tương lai. Ngược lại, người bán quyền chọn mua có nghĩa vụ bán tài sản cơ sở cho người mua nếu người mua thực hiện quyền chọn.
Quyền chọn bán (put option)
Trao cho người mua quyền được bán tài sản cơ sở với một mức giá xác định trước trong một khoảng thời gian nhất định. Trong trường hợp này, nhà đầu tư mua quyền chọn bán kỳ vọng giá tài sản cơ sở sẽ giảm. Người bán quyền chọn bán có nghĩa vụ mua tài sản cơ sở từ người mua nếu người mua quyết định thực hiện quyền chọn.
Tác động của sự”không đảm bảo” đến giao dịch
- Rủi ro tăng cao:
Trong quyền chọn đảm bảo (covered option), người bán đã sở hữu sẵn tài sản cơ sở, do đó rủi ro được giảm thiểu đáng kể. Ngược lại, quyền chọn không đảm bảo (naked option) lại tiềm ẩn rủi ro rất lớn vì người bán không nắm giữ tài sản cơ sở. Điều này dẫn đến nguy cơ thua lỗ không giới hạn đối với người bán quyền chọn mua, và nguy cơ thua lỗ đáng kể đối với người bán quyền chọn bán.
- Yêu cầu ký quỹ:
Do mức độ rủi ro cao, các sàn giao dịch thường yêu cầu người bán quyền chọn không đảm bảo phải ký quỹ một khoản tiền lớn hơn so với người bán quyền chọn đảm bảo. Khoản ký quỹ này nhằm đảm bảo khả năng thanh toán của người bán trong trường hợp thị trường biến động bất lợi.
- Quản lý rủi ro phức tạp:
Giao dịch quyền chọn không đảm bảo đòi hỏi người tham gia phải có chiến lược quản lý rủi ro chặt chẽ và chuyên nghiệp. Điều này bao gồm việc theo dõi sát sao diễn biến thị trường, sử dụng lệnh dừng lỗ (stop-loss orders) để hạn chế tổn thất, và đa dạng hóa danh mục đầu tư để giảm thiểu rủi ro tập trung.
- Khả năng sinh lợi nhuận cao:
Mặc dù đi kèm với rủi ro lớn, quyền chọn không đảm bảo cũng mang lại tiềm năng sinh lợi nhuận cao hơn so với quyền chọn đảm bảo. Nếu dự đoán chính xác hướng đi của thị trường và quản lý rủi ro hiệu quả, người giao dịch có thể thu được lợi nhuận đáng kể từ khoản phí quyền chọn và sự biến động giá của tài sản cơ sở.
Ai nên giao dịch quyền chọn không đảm bảo?
Nhà giao dịch chuyên nghiệp
Đây là đối tượng phù hợp nhất để giao dịch quyền chọn không đảm bảo. Họ sở hữu kiến thức chuyên sâu về thị trường tài chính, am hiểu tường tận các chiến lược giao dịch quyền chọn phức tạp, và có khả năng quản trị rủi ro một cách hiệu quả. Hơn nữa, họ thường có nguồn lực tài chính đủ mạnh để bù đắp cho những khoản lỗ tiềm tàng, giúp họ vững vàng trước những biến động khó lường của thị trường.
Nhà đầu tư cá nhân có kinh nghiệm
Một số nhà đầu tư cá nhân có kinh nghiệm cũng có thể cân nhắc giao dịch quyền chọn không đảm bảo, nhưng họ cần phải hết sức thận trọng. Điều kiện tiên quyết là họ phải có kiến thức thị trường vững vàng, hiểu rõ những rủi ro đi kèm, và chỉ nên dành một phần nhỏ trong tổng vốn đầu tư cho loại hình giao dịch này. Sự cẩn trọng này giúp họ bảo vệ tài sản trước những biến động thị trường khôn lường.
Người mới bắt đầu và nhà đầu tư có mức độ chấp nhận rủi ro thấp
Quyền chọn không đảm bảo hoàn toàn không phù hợp với những người mới bước chân vào thị trường tài chính và những nhà đầu tư có mức độ chấp nhận rủi ro thấp. Rủi ro thua lỗ không giới hạn mà loại hình giao dịch này mang lại có thể gây ra những thiệt hại tài chính nặng nề, thậm chí dẫn đến mất trắng vốn đầu tư.
Kết luận
Quyền chọn không đảm bảo, với đặc tính rủi ro cao và tiềm năng lợi nhuận lớn, là một công cụ tài chính phức tạp đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc và kinh nghiệm dày dặn. Bài viết này đã cung cấp cái nhìn toàn diện về cơ chế hoạt động, rủi ro và lợi nhuận, cũng như đối tượng phù hợp để tham gia loại giao dịch này. Điều quan trọng cần ghi nhớ là quyền chọn không đảm bảo không dành cho tất cả mọi người. Chỉ những nhà giao dịch chuyên nghiệp, có kinh nghiệm và khả năng chấp nhận rủi ro cao mới nên cân nhắc sử dụng công cụ này.